Zadanie 1
1.Uszereguj etapy podczas powielania DNA.
*dołączanie komplementarnych nukleotydów przez polimerazę DNA
*formowanie się widełek replikacyjnych
*rozerwanie wiązań wodorowych pomiędzy zasadami azotowymi
*stopniowe wydluzanie nowo powstałych nici
*powstanie dwóch podwójnych helis DNA
*dołączanie komplementarnych nukleotydów przez polimerazę DNA
*formowanie się widełek replikacyjnych
*rozerwanie wiązań wodorowych pomiędzy zasadami azotowymi
*stopniowe wydluzanie nowo powstałych nici
*powstanie dwóch podwójnych helis DNA
Odpowiedź
Etapy replikacji DNA:
1.Rozerwanie wiązań wodorowych pomiędzy zasadami azotowymi (najpierw trzeba rozpleść helisę, aby można było syntetyzować nową cząsteczkę na danej nici DNA)
2.Formowanie się widełek replikacyjnych (miejsce, w którym DNA zostało rozplecione i przyłączyła się polimeraza, która rozpoczyna replikację).
3.Dołączanie komplementarnych nukleotydów przez polimerazę DNA.
4.Stopniowe wydłużanie nowo powstałych nici.
5.Powstanie dwóch podwójnych helis DNA.
Zadanie 2
W pokoleniu F1 otrzymano dwie homozygoty różnego rodzaju oraz dwie heterozygoty. Podaj fenotyp rodziców
Odpowiedź
Jeśli 2 homozygoty różnego rodzaju i 2 heterozygoty, czyli:
F1:AA, aa ,Aa, Aa
pokolenie rodzicielskie to Aa x Aa
F1:AA, aa ,Aa, Aa
pokolenie rodzicielskie to Aa x Aa
Zadanie 3
Matka ma grupę krwi B, której ojciec miał grupę krwi 0, ma dziecko o grupie kwi B.
A. Podaj grupy krwi mężczyzny wykluczające jego ojcostwo.
B. Podaj genotyp matki i dziecka.
A. Podaj grupy krwi mężczyzny wykluczające jego ojcostwo.
B. Podaj genotyp matki i dziecka.
Odpowiedź
A- grupy krwi mężczyzny to B i 0
B- genotyp matki i dziecka to IBi lub IBIB
B- genotyp matki i dziecka to IBi lub IBIB
Zadanie 4
. Jaka jest właściwa kolejność kondensacji chromatyny.
A. DNA->nić chromatyny->nukleosom->chromosom
B. DNA->nukleosom->chromosom->nić chromatyny
C. Nić chromatyny->DNA->nukleosom->chromosom
D. DNA->nukleosom->nic chromatyny->chromosom
A. DNA->nić chromatyny->nukleosom->chromosom
B. DNA->nukleosom->chromosom->nić chromatyny
C. Nić chromatyny->DNA->nukleosom->chromosom
D. DNA->nukleosom->nic chromatyny->chromosom
Odpowiedź
D. DNA -> nukleosom -> nić chromatyny -> chromosom
Zadanie 5
Wyjaśnij pojęcia:
CENTROMER
CHROMATYNA
NUKLEOSOM
NUKLEOTYD
NUKLEOID
CHROMOSOM
CENTROMER
CHROMATYNA
NUKLEOSOM
NUKLEOTYD
NUKLEOID
CHROMOSOM
Odpowiedź
Centromer – część chromosomu odpowiedzialna za segregację chromosomów podczas podziału komórki
Chromatyna – włóknista substancja występująca w jądrze komórkowym, zbudowana z DNA, histonów, niehistonowych białek i małej ilości RNA. Stanowi główny składnik chromosomów.
Nukleosom – struktura występująca w jądrze komórkowym, będąca podjednostką chromatyny.
Nukleotyd – stanowi podstawową jednostkę strukturalną kwasów nukleinowych (DNA i RNA)
Nukleoid – część cytoplazmy komórki bakteryjnej, w której jest umieszczony materiał genetyczny w postaci tzw. genoforu. Nukleoid pełni funkcje jądra komórkowego eukariontów, choć nie jest oddzielony od cytoplazmy błoną jądrową
Chromosom – to struktura wewnątrzkomórkowa będąca nośnikiem informacji genetycznej.
Chromatyna – włóknista substancja występująca w jądrze komórkowym, zbudowana z DNA, histonów, niehistonowych białek i małej ilości RNA. Stanowi główny składnik chromosomów.
Nukleosom – struktura występująca w jądrze komórkowym, będąca podjednostką chromatyny.
Nukleotyd – stanowi podstawową jednostkę strukturalną kwasów nukleinowych (DNA i RNA)
Nukleoid – część cytoplazmy komórki bakteryjnej, w której jest umieszczony materiał genetyczny w postaci tzw. genoforu. Nukleoid pełni funkcje jądra komórkowego eukariontów, choć nie jest oddzielony od cytoplazmy błoną jądrową
Chromosom – to struktura wewnątrzkomórkowa będąca nośnikiem informacji genetycznej.
Zadanie 6
Na podstawie sekwencji mRNA można odczytać sekwencje aminokwasów. Na przykład sekwencja CCCACUGCCAUC zostanie przetłumaczona na następującą sekwencje aminokwasów:
prolina-treonina-alanina-izoleucyna.
Podaj trzy cechy kody genetycznego, które umożliwiły poprawne odczytywanie sekwencji aminokwasów.
prolina-treonina-alanina-izoleucyna.
Podaj trzy cechy kody genetycznego, które umożliwiły poprawne odczytywanie sekwencji aminokwasów.
Odpowiedź
Kod genetyczny jest:
– trójkowy – jedna trójka (trzy kolejne nukleotydy) kodują jeden aminokwas (np. CCC to prolina)
– niezachodzący – pojedynczy nukleotyd wchodzi w skład wyłącznie jednego określonego kodonu (daną sekwencję dzielimy równa na 3 aminokwasy)
– uniwersalny – w całym świecie żywym obowiązuje podobny kod genetyczny, istniejący na podobnych zasadach (korzystamy zawsze z tej samej tabeli kodu)
– trójkowy – jedna trójka (trzy kolejne nukleotydy) kodują jeden aminokwas (np. CCC to prolina)
– niezachodzący – pojedynczy nukleotyd wchodzi w skład wyłącznie jednego określonego kodonu (daną sekwencję dzielimy równa na 3 aminokwasy)
– uniwersalny – w całym świecie żywym obowiązuje podobny kod genetyczny, istniejący na podobnych zasadach (korzystamy zawsze z tej samej tabeli kodu)
Zadanie 7
Wyjasnij dlaczego syn nie dziedziczy daltonizmu po swoim ojcu.
Odpowiedź
Daltonizm jest chorobą genetyczną recesywną sprzężoną z płcią. Potrzeba jest dwóch „X” u kobiet lub jednego chorego „X” u mężczyzn. Z tej prostej zależności widzimy, że większe prawdopodobieństwo zachorowania u mężczyzn jest znacznie większa, co więcej matka nie musi być chora, ale jest nosicielem tego genu.
Zadanie 8
Rodzice,ktorzy maja juz trzech synów, spodziewają się czwartego potomka. Jedno z rodziców ma czterech braci, drugie trzech braci i jedna siostrę. Oblicz prawdopodobieństwo urodzenia dziewczynki w tej rodzinie.
Odpowiedź
Prawdopodobieństwo urodzenia się dziewczynki/chłopca zawsze wynosi tyle samo – 50%, niezależnie od tego, ile urodziło się do tej pory dzieci, ani jakiej płci one są. Wynika to z prostej krzyżówki genetycznej: XX × XY (XX – chromosomy płci kobiety; XY – chromosomy płci mężczyzny). Z krzyżówki tej wynika, że 50% dzieci będzie miało genotyp XX, będą to więc dziewczynki, a 50% dzieci będzie miało genotyp XY – czy będą chłopcami.
Zadanie 9
Wyjasnij co to są czynniki mutagenne i w jaki sposób wpływają na zmianę struktury DNA.
Odpowiedź
To zewnętrzne czynniki przyczyniające się do zmiany struktury DNA i modyfikują nukleotydy, tworzą trwałe wiązania między zasadami, przerywaja nici DNA lub obu.
Zadanie 10
Wymien trzy czynniki mutagenne, które mogą spowodować zmiany nowotworowe w komórkach człowieka.
Odpowiedź
1.sole metali ciężkich
2.Promieniowanie UV
3.Wysoka temperatura.
2.Promieniowanie UV
3.Wysoka temperatura.
Zadanie 11
Wyjasnij do czego prowadzi proces rekombinacji genetycznej.
Odpowiedź
Proces rekombinacji genetycznej prowadzi do powstania osobników posiadających nowe układy alleli.
Zbiór zadań maturalnych:
- https://matura biomist pl/biologia/genetyka
- https://matura biomist pl/genetyka-etapy-replikacji-dna-pojecia-mrna-pokolenia-otwarte-zadania-maturalne/2202