Wprowadzenie do parzydełkowców- zadania otwarte

Parzydełkowce należą do dwuwarstwowców, co oznacza, że wykształcają dwa listki zarodkowe. Z każdego z nich powstaje inny rodzaj tkanki.Nazwij te tkanki oraz wymień, w wytworzeniu jakich struktur uczestniczą.

Ektoderma tworzy naskórek (epidermę); endoderma wyściela układ chłonnotrawienny.

Między tkankami występuje substancja koloidalna, która może zawierać pewne rodzaje komórek. Nie uznaje się jej jednak za tkankę. Napisz nazwę komórek mogących występować w mezoglei oraz wyjaśnij, dlaczego nie spełnia ona definicji tkanki.

Mogą występować w niej amebocyty. Mezoglea nie jest określana mianem tkanki, ze względu na brak spójności budowy i funkcji komórek ją tworzących. Nie posiada ona wspólnej i charakterystycznej dla niej przemiany materii. Mezoglea nie buduje także struktur o wyższej organizacji tzn. narządów oraz układów.

Jednym z rodzajów komórek tworzących epidermę parzydełkowców są knidocyty. Powstają one z komórek niezróżnicowanych, macierzystych – knidoblastów. Są one charakterystyczne dla przedstawicieli parzydełkowców i powstają przez cały okres życia osobnika. Przedstaw szlak różnicowania się komórek totipotencjalnych, aż do postaci w pełni wykształconego knidocytu.

Komórka interstycjalna->knidoblast->knidocyt

Strukturą umożliwiającą odróżnienie knidocytów od komórek nabłonkowo mięśniowych jest obecność parzydełka. Wymień nazwę struktury powodującej jego wyrzucenie oraz określ typy parzydełek.

Knidocyl; są to penetranty, glutynanty, wolwenty

Opisz krótko przystosowanie każdego typu parzydełek do pełnionej przez nich funkcji.

Penetranty służą do przebijania skóry ofiary oraz paraliżowania jej lub uśmiercania, dlatego zawierają, w jamie knidocytu, neurotoksynę paraliżującą lub trującą. Knidocyt wyposażony jest w nić z kanałem mogącym doprowadzać truciznę do organizmu ofiary oraz zadzior umożliwiający przebicie powłok ciała. Glutynanty służą do łapania i przyciągania ofiary, umożliwiając organizmowi parzydełkowca wprowadzenie jej do stożka gębowego, dlatego wyposażone są w nić pokrytą lepką wydzieliną. Mogą służyć do przemieszczania się polipów, wtedy lepka nić przyczepia się do elementów podłoża. Wolwenty służą do przytrzymywania ofiary, stąd knidocyty tego typu wyposażone są w długą nić, która owija się wokół ofiary, uniemożliwiając mu ucieczkę.

Parzydełkowce nie wykazują wyraźnej cefalizacji, to znaczy wykształcania nadrzędnych ośrodków nerwowych koordynujących reakcje organizmu. Stąd też komórki tworzą nieregularną sieć, o dużych zagęszczeniach wokół otworu gębowego oraz na ramionach. Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wyjaśnij, dlaczego dotknięcie polipa w jednym punkcie spowoduje skurcz całego organizmu.

Odebrany przez receptor bodziec spowoduje wyzwolenie sygnału elektrycznego we wszystkich kierunkach, ze względu na nieuporządkowany charakter sieci nerwowej parzydełkowca. Pobudzone neurony będą indukować skurcz włókienek mięśniowych komórek nabłonkowo-mięśniowych w obrębie całej epidermy, stąd zaobserwowane zostanie skurczenie się ciała parzydełkowca.

Wyjaśnij, dlaczego przekazywanie impulsów u parzydełkowców jest wolniejsze niż u człowieka.

Neurony parzydełkowców nie są otoczone osłonką mielinową, która umożliwia szybkie, skokowe przewodzenie impulsów nerwowych.

Wyjanij termin kleptoknidaza.

Jest to zjawisko polegające na zjadaniu parzydełkowców głównie przez mięczaki morskie. Trawieniu podlega wtedy cały organizm, z wyjątkiem knidocytów. Wbudowywane są one w naskórku i służą do obrony, lub łapania zdobyczy.

Wśród parzydełkowców możemy wyróżnić trzy zasadnicze gromady: stułbiopławy, krążkopławy oraz koralowce. Wymień różnicę w budowie jamy chłonąco-trawiennej polipów należących do poszczególnych gromad.

U stułbiopławów dominuje prosta, jednolita jama ciała, u krążkopławów natomiast jama ta podzielona jest czterema pionowymi fałdami endodermalnymi.  Z kolei u koralowców otwór gębowy przesunięty jest na dno ektodermalnego uwypuklenia, a jama chłonąco-trawienna zbudowana jest z >4 fałd pionowych, co pozwala odróżnić je od pozostałych gromad.

Opisz, jakie znaczenie ma obfita mezoglea dla meduz.

Duża ilość mezoglei, która składa się w znaczącej części z wody umożliwia meduzom zmniejszenie ciężaru ciała, a tym samym spadek kosztu energetycznego wynikającego z konieczności korygowania odpowiednego zanurzenia. Są one organizmami wolnopływającymi, dlatego im mniejszą masę własną posiadają, tym więcej energii mogą „zaoszczędzić”.

Opisz charakterystyczną właściwość ektodermy stułbiopławów.

Epiderma jest zdolna do wykształcania oskórka lub kutikuli o charakterze galaretowatym lub inkrustowanym ciałami obcymi np. ziarna piasku.

Jama chłonąco-trawienna stułbiopławów wyściełana jest nabłonkiem zbudowanym z komórek nabłonkowo-mięśniowych, interscycjalnych oraz gruczołowych. Uszereguj typy komórek rosnąco względem ich liczby.

Komórki interscycjalne<komórki gruczołowe<komórki nabłonkowo-mięśniowe

Wymień charakterystyczne cechy nabłonka endodermalnego u parzydełkowców, na przykładzie formy osiadłej stułbiopława.

Komórki nabłonkowo-mięśniowe silnie zwakuolizowane (wakuole trawienne) oraz posiadające duże jądra; są one uwicione od strony wolnej, a włókna mięśniowe ułożone poprzecznie do długiej osi ciała, tworząc warstwę okrężną. Komórki gruczołowe są liczne, znajdują się głównie u wylotu stożka gębowego, wydzielają lepkie wydzieliny mogące zlepiać pokarm i ułatwiają w ten sposób przesuwanie się go do układu chłonąco-trawiennego.

U meduz jednym z narządów czuciowych, obok ocelli, są statocysty. Należy jednak pamiętać, że nie występują one jenocześnie u jednego organizmu. Opisz sposób działania, budowę i wskaż za odbieranie jakich bodźców są one odpowiedzialne. Uwzględnij substancję budującą główny element tego narządu oraz jego pochodzenie.

Statocysty budowane są przez komórki zmysłowe posiadające wypustki podtrzymujące statolit, zbudowany najczęściej z węglanu wapnia. Jest on wytworem tych komórek. Zmiana położenia statolitu powoduje ucisk komórek zmysłowych, które inicjują powstanie impulsu do pni okrężnych, dzięki czemu jest korygowana pozycja meduzy. Statocysta odpowiada za zmysł równowagi i utrzymanie strony eksumbrelii do powierzchni, a strony subumbrelli w stronę przeciwną.

Uporządkuj elementy układu chłonąco-trawiennego w kolejności przechodzenia przez niego pochłoniętego pokarmu. Kanały promieniste; jama gębowa; kanał okrężny; stożek gębowy; jama środkowa „żołądek”.

Stożek gębowy – jama gębowa – jama środkowa – kanały promieniste – kanał okrężny